PARKİNSON
VE KEKEMELİK
Kekemeliğin
etiyopatogenezindeki bazal ganglion - talamokortikal motor etkilerin
araştırılmasında, başlıca disfonksiyonun bazal ganglionun bir
sonraki konuşma bölümünün başlatılması için zamanlama
ipuçlarını üretebilmesindeki bozukluk olduğu düşünülmektedir.
Bu, kazanılmış ve yeniden ortaya çıkan kekemelikle distoni ve
Parkinson gibi hastalıklar arasındaki ilişkinin de araştırılmasına
yol açmaktadır.
Yeniden ortaya çıkan
kekemelik ve hafif hypomimia ile başvuran kimi hastalarda
karşılaşılan, vakanın Parkinson tedavisine iyi yanıt verdiği
halde kekelemeye devam etmesi, bazal ganglion bozuklukları açısından
dikkatle incelenmesini gerektiren bir ipucu olmaktadır.
Parkinson, tremor,
rijidite ve bradikinezi kardinal özelliklerinden ikisinin varlığı
ile tanı konulan nörodejeneratif bir hastalık olmakla birlikte,
erken aşamalarında bu yolla saptanması doğru görülmemektedir.
Nitekim yapılan istatistik incelemelerde bu yöntemle tanı konulmuş
vakaların yüzde yirmibeşinde yanlış tanı konulmuş olduğu
saptanmıştır.
Bir tarafın daha fazla
etkilendiği asimetri, dinlenmede tremor varlığı ve levodopaya iyi
yanıtın idiyopatik Parkinson teşhisinde daha güvenilir kriterler
olduğu düşünülmektedir.
Erken başlangıçlı
postural bozukluk, otonomik disfonksiyon, yutma güçlüğü, aksiyal
rijidite ve belirgin konuşma bozukluğu ise atipik Parkinson
olasılığını desteklemektedir.
Konuşma, üretiminde
beynin farklı bölgelerinin son derecede senkronize rol oynadığı
dinamik bir motor fonksiyon sürecidir. Wingate, kekelemeyi, "sözlü
anlatımın akıcılığındaki istemsiz, sessiz ya da sesli, küçük
konuşma parçalarının yani hece ya da kelimelerin tekrarı ya da
uzatılmasıyla kendini gösteren kesinti" olarak
tanımlamaktadır.
Palilaliadan, sesli
harflerin uzatılması ve ani kitlenmeleriyle kolayca ayırt edilen
kazanılmış kekemelikte, birden fazla beyin bölgesinde lezyon
(bazal ganglion, putamen, korpus kallozum) görülmesi, kazanılmış
kekemelik ile ilişkilenen sol hemisferin primer konuşma
bölgelerindeki sorunların kekemelikten çok afaziye neden
oluşturması da dikkat çekicidir.
1983 yılında, Koller'in
bildirdiği ekstrapiramidal bozukluk içindeki kekemelik, başka
araştırmalarda süpranükleer palsi ve parkinsonyen sendromlar
içindeki kekemelik, daha yakın çalışmalarda Moretti ve
arkadaşlarının bildirdiği, hiçbir konuşma sorunu öyküsü
olmayan hastada subtalamik nükleus derin beyin stimülasyon
ameliyatı sonrası gelişen kekemelik, distoni ve Tourette sendromu
vakalarında rastlanan kekemelik, dikkatleri bazal ganglion
üzerindeki çalışmalara yoğunlaştırırken, kekemeliğin basit
bir sorun olmadığının altını kalın bir çizgiyle çizmektedir.
(Daha
ayrıntılı bilgi edinmek isteyenler için :
Wingate
M.E., "A standard definition of stuttering". J. Speech Hear
Disord.1964;29:484-9.
Maguire G.A., Riley G.D., Yu B.P., "A neurological basis of stuttering".Lancet Neurol 2002;1:407.
Moretti R., Torre P., Antonello R.M., Capus L., Gioulis M., Zambito Marsala S., et al. “Speech initiation hesitation” following subthalamic nucleus stimulation in a patient with Parkinson’s disease. Eur. Neurol 2003;49:251-3.
Abwender D.A., Trinidad K.S., Jones K.R., Como P.G., Hymes E., Kurlan R.,"Features resembling Tourette’s syndrome in developmental stutterers". Brain Lang. 1998;62:455-64.
Shahed J., Jankovic J., "Re-emergence of childhood stuttering in Parkinson’s disease: a hypothesis". Mov Disord 2001;16:114-8.
Benke T., Hohenstein C., Poewe W., Butterworth B., "Repetitive speech phenomena in Parkinson’s disease". J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry 2000;69:319-24.
Alm P.A., "Stuttering and the basal ganglia circuits: a critical review of possible relations". J. Comm. Disord. 2004;37:325-69.)
Maguire G.A., Riley G.D., Yu B.P., "A neurological basis of stuttering".Lancet Neurol 2002;1:407.
Moretti R., Torre P., Antonello R.M., Capus L., Gioulis M., Zambito Marsala S., et al. “Speech initiation hesitation” following subthalamic nucleus stimulation in a patient with Parkinson’s disease. Eur. Neurol 2003;49:251-3.
Abwender D.A., Trinidad K.S., Jones K.R., Como P.G., Hymes E., Kurlan R.,"Features resembling Tourette’s syndrome in developmental stutterers". Brain Lang. 1998;62:455-64.
Shahed J., Jankovic J., "Re-emergence of childhood stuttering in Parkinson’s disease: a hypothesis". Mov Disord 2001;16:114-8.
Benke T., Hohenstein C., Poewe W., Butterworth B., "Repetitive speech phenomena in Parkinson’s disease". J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry 2000;69:319-24.
Alm P.A., "Stuttering and the basal ganglia circuits: a critical review of possible relations". J. Comm. Disord. 2004;37:325-69.)